Ontbossingsverordening EUDR: strenge regels importeurs, marktdeelnemers en handelaren

De Europese Unie werkt op allerlei manieren aan het behalen van haar klimaatambities. Ook voor bedrijven is een belangrijke rol weggelegd.

Een nieuw instrument om de groene doelstellingen te halen is de zogenoemde ‘Ontbossingsverordening’, De Ontbossingsverordening zou oorspronkelijk vanaf 30 december 2024 gaan gelden, maar de Europese Commissie heeft voorgesteld om de implementatie van de Ontbossingsverordening uit te stellen. Indien het Europees Parlement en de Raad instemmen met dit uitstel, wordt de wet op 30 december 2025 voor grote ondernemingen, en op 30 juni 2026 voor micro- en kleine ondernemingen van toepassing.

Wat de verplichtingen van de Ontbossingsverordening voor u en uw onderneming betekenen, leest u in dit artikel.

Wat is de Ontbossingsverordening?

De ‘Regulation on Deforestation-free products’ (EUDR), in Nederland bekend als de Ontbossingsverordening, maakt deel uit van de Europese ‘Green Deal’. De nieuwe Verordening heeft als doel om de (Europese) markt voor bosonvriendelijke producten weg te nemen, zodat ontbossing wordt tegengegaan. De EUDR is de opvolger van de ‘European Timber Regulation’ (EUTR) die al sinds 2013 geldt voor de import van hout en houtproducten.  De EUTR blijft in principe overigens tot en met 2027 van toepassing op hout dat voor 29 juni 2023 is gekapt en na 30 december 2024 in de handel is gebracht.

Voor wie geldt de Ontbossingsverordening?

Ondernemingen, marktdeelnemers en handelaren die zich binnen de Europese Unie bezighouden met de import, export of productie van de hieronder genoemde risicogoederen, moeten zich houden aan de regels van de EUDR. Het gaat dus niet alleen om multinationals of grote ondernemingen; ook mkb-bedrijven en zelfs eenmanszaken kunnen binnen de reikwijdte van de EUDR vallen.  

Let op: de EUDR geldt ook voor particulieren, wanneer zij risicogoederen voor commercieel gebruik importeren.

Welke risicogoederen vallen onder de Ontbossingsverordening?

De Ontbossingsverordening heeft betrekking op de volgende zeven ‘risicogoederen’:

• palmolie

• soja

• runderen

• cacao

• koffie

• rubber, en

• hout

Ook bepaalde afgeleide producten zoals banden en chocolade vallen binnen het bereik van de verordening. Deze producten worden in de bijlagen bij de Verordening aan de hand van hun zogenoemde GN-codes opgesomd.

Net als bij de ‘Carbon Border Adjustment Mechanism’ (CBAM) bestaat de mogelijkheid dat de EUDR in de toekomst wordt uitgebreid. In dat geval zal ook de handel in andere (naar verwachting vooral agrarische) producten aan de regels moeten voldoen. Of en wanneer dit gebeurt, is momenteel onduidelijk.

Welke sancties kunnen worden opgelegd?

Als partijen niet voldoen aan de regels van de Ontbossingsverordening, mogen zij risicogoederen niet verhandelen (importeren, exporteren of in de handel brengen). Niet-naleving kan leiden tot:

• Boetes tot 4% van de EU-omzet van het voorgaande jaar;

• Inbeslagname van relevante risicogoederen en de gerelateerde inkomsten;

• Tijdelijke uitsluiting van overheidsopdrachten en -financiering;

• Tijdelijk verbod om risicogoederen te verhandelen, en;

• Hogere eisen voor due diligence-rapportage.

Bovendien worden overtreders opgenomen op een openbare lijst.

Bereid uw onderneming goed voor

Valt uw onderneming binnen de reikwijdte van de EUDR?  Dan mag u risicogoederen dus alleen verhandelen als u aan kunt tonen dat ze ontbossingsvrij zijn, en geproduceerd overeenkomstig de wetgeving van het land van oorsprong. Bovendien moeten de producten vergezeld gaan van zogenoemde ‘zorgvuldigheidsverklaringen’ die bewijs leveren dat er geen ontbossing heeft plaatsgevonden.

Bij het vaststellen van de verplichtingen wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘marktdeelnemers’ en ‘handelaren’. Voor handelaren gelden lichtere vereisten, in de veronderstelling dat de producten van handelaren al eerder in de keten zullen zijn getoetst.  Bepaalde kleinere ondernemingen hoeven zich overigens pas vanaf juni 2025 aan de EUDR te houden (of juni 2026 als de implementatie wordt uitgesteld).

Wij verwachten dat de administratieve lasten die gepaard gaan met de zorgvuldigheidsverklaringen en ‘paper trail’ aanzienlijk zullen zijn. Bovendien kleven er flinke risico’s aan het niet voldoen aan de regels, omdat handel of productie dan eenvoudigweg niet meer mag plaatsvinden. Het is dan ook van groot belang dat u uw bedrijfsprocessen tijdig en correct inricht. Het nauwkeurig in kaart brengen van uw toeleverings- en handelsketen is hiervan een belangrijk onderdeel.

Heeft u nog niet scherp op het netvlies welke stappen u moet maken? Heeft u hulp nodig bij het invoeren van een stelsel van zorgvuldigheidseisen? Of wilt u als mkb- of micro-onderneming weten welke administratieve processen u moet optuigen of aanpassen? Zorg dan dat u op tijd onze experts inschakelt!

Hulp nodig?

Tenzij de implementatie wordt uitgesteld, treedt de EUDR op 30 december 2024 in werking. Vanaf die datum mogen goederen alleen geïmporteerd, geëxporteerd of op de markt gebracht worden als de productie en distributie niet hebben geleid tot de aantasting van bossen. Wilt u meer weten over de reikwijdte of de werking van de Ontbossingsverordening? Of heeft u vragen over de vereiste voorbereiding, documentatie en administratieve vereisten? Neem dan contact op met de experts van Baker Tilly. Marisa Hut en Stevie Mols helpen u graag.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.