CBAM is versimpeld, maar niet uitgesteld: wat verandert er in 2026?
De Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) geldt al sinds 2024, maar is sindsdien nog niet uitontwikkeld.
We zitten momenteel in een transitieperiode waarin de aankoop van emissiecertificaten nog niet verplicht is. Oorspronkelijk zou dit per 1 januari 2026 drastisch veranderen: vanaf dat moment zoudenbepaalde importeurs verplicht emissiecertificaten moeten aanschaffen, afhankelijk van de uitstoot van de ingevoerde goederen. Maar inmiddels is bekend dat de koolstofgrensheffing van de Europese Unie (EU) vereenvoudigd wordt. Naast administratieve versimpelingen wordt een de-minimisregel geïntroduceerd.
Onze experts bespreken deze nieuwe ontwikkelingen, de nieuwe vrijstelling én de situatie vanaf 1 januari 2026.
Wat houdt CBAM in?
CBAM is een Europese milieubelasting op de invoer van bepaalde CO₂-intensieve producten uit niet-EU landen. Het gaat om producten zoals waterstof, cement, elektriciteit, staal en ijzer, meststoffen en aluminium. Tot 1 januari 2026 geldt een overgangsregeling: toegelaten CBAM-aangevers moeten tot die tijd jaarlijks een aangifte indienen, maar hoeven nog geen compenserende certificaten te kopen.
Vanaf 1 januari 2026 zijn bedrijven die CBAM-goederen invoeren echter verplicht om emissiecertificaten aan te schaffen, afhankelijk van de uitstoot van de ingevoerde goederen. Zo hoopt de EU de ‘vergroening’ van buiten de EU gelegen industrieën te bevorderen en zogenoemde ‘koolstoflekkage’ tegen te gaan.
Welke regels worden versimpeld?
Als onderdeel van het Europese Omnibus I-wetgevingspakket over duurzaamheid zijn verschillende maatregelen goedgekeurd om CBAM te vereenvoudigen en kostenefficiënter te maken. Deze vereenvoudiging heeft als hoofddoel om de regelgevingsdruk, administratieve lasten en nalevingskosten voor met name kleine en middelgrote ondernemingen te verminderen.
Een belangrijke versimpeling biedt verlichting voor kleinere importeurs. De vrijstelling voor goederen met een verwaarloosbare waarde is vervangen door een de-minimisregel. Hierdoor vallen invoeren tot 50 ton (goederengewicht) per invoerder per jaar buiten de reikwijdte van CBAM-verplichtingen.
Daarnaast zijn er nog enkele andere vereenvoudigingsmaatregelen ingevoerd, bijvoorbeeld over de toelatingsprocedure, gegevensverzameling, emissieberekening, en verificatieregels. Deze wijzigingen moeten ervoor zorgen dat het CBAM-systeem werkbaarder wordt, zonder afbreuk te doen aan het oorspronkelijke doel.
CBAM vanaf 2026 in werking: vergunning verplicht
Vanaf 1 januari 2026 treedt CBAM volledig in werking. Vanaf dat moment treedt een aantal extra verplichtingen in werking:
Bedrijven die onder de regels vallen moeten een vergunning hebben als toegelaten CBAM-aangever (“CBAM Authorized Declarant”);
Declaranten moeten daadwerkelijk CBAM-certificaten aanschaffen en inleveren;
Bij niet-naleving gaan boetes gelden tot wel 10% van de jaarlijkse omzet.
Verder zijn ondernemingen vanaf 1 januari 2026 in principe verplicht om te rapporteren op basis van de daadwerkelijke geverifieerde emissiegegevens. Het gebruik van zogenoemde ‘standaardwaarden’ wordt sterk beperkt: deze mogen alleen nog in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld bij nieuwe leveranciers, tijdelijk worden gehanteerd.
Vergunning als toegelaten CBAM-aangever
Wanneer bekend is dat een onderneming vanaf 1 januari 2026 in totaal meer dan 50 ton aan CBAM-goederen gaat invoeren, moet de onderneming ervoor zorgen dat zij wordt toegelaten als 'CBAM-aangever'. Er zijn twee mogelijkheden:
Importeurs binnen de EU moeten de CBAM-status zelf rechtstreeks aanvragen bij de bevoegde nationale autoriteit (in Nederland: de Nederlandse emissieautoriteit NEa).
Importeurs buiten de EU kunnen geen rechtstreekse toelating aanvragen. Hun indirecte douanevertegenwoordiger in de EU moet de status van toegelaten CBAM-aangever verkrijgen.
Is je onderneming per 1 januari 2026 niet als toegelaten CBAM-aangever geregistreerd? Dan worden de CBAM-goederen niet vrijgegeven door de douane. Voor meer informatie over het registratieproces verwijzen we naar de website van de NEa.
Wees niet te laat!
Valt jouw onderneming binnen de reikwijdte van CBAM? Zorg dan dat je op tijd aan de (registratie)vereisten voldoet, en goed op de hoogte bent van de regels. Zo voorkom je dat je invoer aan de grens wordt tegengehouden en kun je boetes vermijden.
Wil je meer weten over CBAM en de verplichtingen die bij het importeren van goederen komen kijken? Neem dan contact op met onze experts Marisa Hut en Stevie Mols van VAT & Customs Advisory.
Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden je aan om met jouw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.
