Hoe voorkom je bestuurdersaansprakelijkheid?
Als bestuurder van een middelgroot of klein bedrijf (mkb) geniet je in principe de bescherming van de rechtspersoon. Zo ben je bij een besloten vennootschap (bv) normaal gesproken niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf, anders dan bij een eenmanszaak of vof. Die beperkte aansprakelijkheid is een groot voordeel, maar niet onbeperkt: er zijn situaties waarin jij als bestuurder tóch persoonlijk aansprakelijk gesteld kunt worden voor schade of schulden. Niet alleen de onderneming zelf, maar ook een curator bij faillissement, de Belastingdienst, schuldeisers of aandeelhouders kunnen jou in bepaalde gevallen aanspreken.
Kleine fouten, grote fouten
We spreken van bestuurdersaansprakelijkheid wanneer een bestuurder privé moet opdraaien voor schade die is ontstaan door zijn handelen of nalaten als bestuurder. De wet (bijvoorbeeld art. 2:9 Burgerlijk Wetboek) eist dat je je taak behoorlijk vervult. Schendt een bestuurder die norm ernstig, dan kan hij aansprakelijk worden gehouden. De drempel ligt gelukkig hoog: alleen bij een ‘ernstig verwijt’ kan de rechter bestuurdersaansprakelijkheid aannemen. Dit betekent dat je pas aansprakelijk bent als geen enkele redelijk handelende bestuurder onder dezelfde omstandigheden zo gehandeld zou hebben. Kleine fouten leiden dus niet direct tot persoonlijke aansprakelijkheid. Toch neemt het aantal claims tegen bestuurders jaarlijks toe, zeker bij faillissementen. Het is dus belangrijk om te weten welke risico’s je loopt en hoe je die kunt beperken.
10 tips voor mkb-bestuurders
Voor mkb-bestuurders geven we hier 10 nuttige tips om bestuurdersaansprakelijkheid te voorkomen:
1. Ken de statuten en wettelijke kaders
Zorg dat je de statuten van je onderneming en de relevante wetgeving goed kent. Deze vormen de spelregels voor jouw handelen als bestuurder. Afwijken van deze regels kan worden gezien als onbehoorlijk bestuur en aanleiding zijn voor persoonlijke aansprakelijkheid op grond van art. 2:9 BW. Denk bijvoorbeeld aan besluiten waarvoor voorafgaande goedkeuring vereist is.
2. Wees proactief en grijp in
Als je samen met andere bestuurders werkt, is het essentieel om actief betrokken te blijven. Zie je fouten of achterstallig beleid bij collega’s? Wacht niet af, maar spreek hen aan, beleg extra vergaderingen of win extern advies in. Jezelf achteraf vrijpleiten (disculperen) is namelijk erg lastig.
3. Verdeel taken, maar blijf betrokken
Een duidelijke taakverdeling vergroot de efficiëntie, maar ontslaat je niet van gezamenlijke verantwoordelijkheid. Spreek dus duidelijk af wie verantwoordelijk is voor welke portefeuille (financiën, verkoop, personeel, etc.), maar blijf op de hoogte van de algemene gang van zaken, met name de financiële gezondheid van de onderneming.
4. Zorg voor een sluitende administratie
Een juiste, actuele administratie is wettelijk verplicht én cruciaal voor goed bestuur. Zorg dat alle financiële gegevens correct worden vastgelegd en dat je op ieder moment inzicht hebt in de verplichtingen en positie van de onderneming.
5. Publiceer de jaarrekening op tijd
Het te laat opstellen of deponeren van de jaarrekening leidt automatisch tot een verhoogd aansprakelijkheidsrisico. Houd de wettelijke termijnen nauwkeurig in de gaten om problemen te voorkomen.
6. Betaal belasting op tijd of meld betalingsonmacht tijdig
Kan de onderneming geen belastingen of premies betalen? Meld dit dan meteen schriftelijk bij de Belastingdienst. Zonder deze melding loop je het risico dat jij als bestuurder persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld voor de belastingschuld.
7. Voorkom nieuwe verplichtingen bij financieel zwaar weer
Als je weet – of behoort te weten – dat je bedrijf nieuwe verplichtingen niet meer kan nakomen, ga ze dan ook niet aan. Dat wordt namelijk gezien als onrechtmatig en kan tot persoonlijke aansprakelijkheid leiden.
8. Voorkom belangenverstrengeling
Handel als bestuurder altijd in het belang van de onderneming, niet in je eigen belang. Heb je zelf (ook) belang bij een besluit? Dan is transparantie cruciaal. Licht je belang toe en volg de juiste procedures.
9. Wees fair richting crediteuren
Bij financiële problemen mag je niet zomaar bepaalde schuldeisers voorrang geven boven andere. Selectieve betaling zonder geldige reden kan leiden tot claims wegens een onrechtmatige daad.
10. Verzeker je en leg afspraken vast
Zelfs met zorgvuldigheid kun je risico lopen. Een belangrijke maatregel is het afsluiten van een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. Deze verzekering vergoedt in het algemeen de juridische kosten van verweer en eventuele schadeclaims als jij als bestuurder persoonlijk wordt aangesproken.
Onderneem met vertrouwen
Bestuurdersaansprakelijkheid voorkomen vergt dus een combinatie van goed ondernemingsbestuur, financieel inzicht en tijdig handelen. Met deze 10 tips verklein je de kans op persoonlijke aansprakelijkheid aanzienlijk. Bovendien draag je bij aan een gezond bestuur en aan de continuïteit van je onderneming. Zo kun je met vertrouwen ondernemen en je rol als bestuurder met zekerheid vervullen.
Mocht je hierover vragen hebben, neem dan gerust contact op met de experts van Baker Tilly Legal Advisory.
Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden je aan om met jouw Baker Tilly-adviseur te overleggen over de impact hiervan.
