Rechtbank: Geen vennootschapsbelastingplicht voor stichting die handelt binnen besloten kring

Er is een aantal criteria op grond waarvan een stichting of vereniging vennootschapsbelastingplichtig is. Eén daarvan is het deelnemen aan het economisch verkeer. Hiervan is kort gezegd sprake indien een stichting of vereniging diensten verricht of goederen levert waarvoor zij een tegenprestatie ontvangt. Recent oordeelde Rechtbank Gelderland dat bij een stichting die uitsluitend diensten verricht aan een besloten kring van deelnemers, géén sprake is van deelname aan het economische verkeer. De stichting drijft dan geen onderneming en is niet vennootschapsbelastingplichtig. In dit artikel bespreken we de feiten en gevolgen van deze uitspraak.

De belastingplicht van stichtingen en verenigingen

Stichtingen en verenigingen zijn vennootschapsbelastingplichtig, indien en voor zover zij een onderneming drijven. Hiervan is sprake als

1. met een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid

2. wordt deelgenomen aan het economische verkeer

3. met het oogmerk om daarmee winst te behalen.

Is aan deze drie cumulatieve voorwaarden voldaan? Dan is de ondernemingswinst van de stichting of vereniging aan vennootschapsbelasting onderworpen. Voor kleinere stichtingen en verenigingen die beperkte winsten behalen, kan overigens een uitzondering van toepassing zijn.

Rechtbank Gelderland: Geen deelname economisch verkeer

De zaak bij Rechtbank Gelderland betrof een stichting die ten doel had de permanente groei in kwaliteit en doelmatigheid van fysiotherapeutische zorg te bevorderen. Daarnaast wil de stichting een bijdrage leveren aan een optimale inzet van de fysiotherapeutische zorg in de gezondheidszorg voor maatschappelijk belang. Daartoe had de stichting voor haar deelnemers een kwaliteitsregeling, een keurmerk en een kwaliteitsregister ontwikkeld. De deelnemers waren fysiotherapeuten en rechtspersonen met activiteiten op het gebied van fysiotherapie die aan de kwaliteitseisen van de stichting voldeden. Zij betaalden een bijdrage voor het keurmerk. Daarnaast ontving de stichting opbrengsten van het register fysiotherapie.

Besloten kring

Omdat de stichting gedurende meerdere jaren overschotten behaalde, stelde de belastinginspecteur zich op het standpunt dat er sprake was van een belaste onderneming voor de vennootschapsbelasting. De stichting was het daar niet mee eens. Zij vond namelijk dat er geen sprake was van deelname aan het economische verkeer. Rechtbank Gelderland stelde de stichting in het gelijk. Volgens de Rechtbank was van deelname aan het economische verkeer inderdaad geen sprake, omdat de stichting uitsluitend activiteiten binnen een besloten kring van deelnemers verrichtte. De volgende feiten waren volgens de Rechtbank relevant:

• toetreding tot het deelnemersbestand was beperkt tot een bepaalde, aan specifieke kenmerken, gebonden groep;

• de helft van de potentiële deelnemers werd afgewezen, omdat zij niet voldeden aan de kwaliteitseisen;

• deelnemers moesten doorlopend aan de kwaliteitseisen blijven voldoen om deelnemer te blijven; en

• er vond voortdurend controle plaats middels peer reviews, het aanleveren van data en visitaties.

Als gevolg van deze beperkingen kon de kring van (potentiële) deelnemers niet of nauwelijks wijzigen, althans niet zonder een statutenwijziging. Daardoor was de kring van (potentiële) deelnemers begrensd en bepaalbaar.

Oordeel rechtbank

De Rechtbank oordeelde dat er, vanwege het besloten karakter van de kring van deelnemers én de aard van de activiteiten, geen sprake was van deelname aan het economische verkeer. De stichting dreef daarom geen onderneming in fiscale zin. Dat de stichting gedurende meerdere jaren overschotten behaalde, was dan ook niet meer relevant. De belastinginspecteur werd niet in het gelijk gesteld en de stichting was niet vennootschapsbelastingplichtig.

Gevolgen voor de praktijk

In de jurisprudentie wordt over het algemeen niet snel aangenomen dat er sprake is van een besloten kring. Deze toets is zeer feitelijk van aard. Per geval wordt gekeken naar de feiten en omstandigheden. Maar met deze uitspraak zet Rechtbank Gelderland de deur wellicht iets meer op een kier voor stichtingen en verenigingen die zich in een soortgelijke situatie bevinden.

Vragen?

Is uw stichting of vereniging momenteel vennootschapsbelastingplichtig, maar zijn uw omstandigheden vanuit het oogpunt van de besloten kring vergelijkbaar met de feiten en omstandigheden in deze casus? Onze adviseurs bespreken graag met u of deze uitspraak gevolgen heeft voor uw belastingpositie.

Het is mogelijk dat er beroep wordt aangetekend in deze zaak. Uiteraard houden wij de voortgang voor u in de gaten. Wilt u met ons van gedachten wisselen over de vennootschapsbelastingpositie van uw stichting of vereniging? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.