Aftrekbeperking Vpb aan- en verkoopkosten: hoe zat het ook al weer?

Fiscale behandeling: deelnemingsvrijstelling

Op grond van de deelnemingsvrijstelling zijn voordelen uit een deelneming (kortgezegd: een aandelenbelang van 5% of meer) vrijgesteld voor de vennootschapsbelasting. Keerzijde van deze vrijstelling is dat ook ‘negatieve voordelen’, zoals een verkoopverlies niet aftrekbaar zijn. Onder negatieve voordelen vallen ook de kosten van een aankoop, verkoop of uitbreiding van een deelneming, zodat deze ook niet aftrekbaar zijn voor de vennootschapsbelasting.

Ook vanuit het perspectief van de btw kunnen aftrekbeperkingen spelen. Lees hier meer over de aftrek van btw op aan- en verkoopkosten.

Kwalificatie van kosten

De Hoge Raad heeft in een arrest uit 2018 bepaald dat alle kosten die een rechtstreeks oorzakelijk verband hebben met de aan- of verkoop van een deelneming onder de aftrekbeperking vallen. Kortgezegd moet het dus gaan om kosten die niet gemaakt zouden zijn als geen deelneming was gekocht/verkocht.

Van bepaalde kosten is vaak wel duidelijk dat zij direct verband houden met de aan- of verkoop. Denk hierbij aan de juridische kosten voor het opstellen van de koopakte of notariskosten. Van sommige andere kosten is niet meteen duidelijk hoe hiermee vanuit fiscale optiek moet worden omgegaan. Voorbeelden zijn advieskosten of waarderingskosten die maar gedeeltelijk met de aan- of verkoop te maken hebben.

Ook interne kosten vallen onder de aftrekbeperking, bijvoorbeeld personeelskosten die toerekenbaar zijn aan de aan- of verkoop van een deelneming. In het geval van een concern met gecentraliseerde dienstverlening is de interne doorbelasting een belangrijk aandachtspunt. Vooral bij dergelijke ‘gemengde kosten’ is het erg belangrijk om al vanaf het begin nauwkeurig bij te houden welke kosten mogelijk in aftrek beperkt zullen worden, bijvoorbeeld door het bijhouden van bestede uren.

Geslaagde aan- en verkoop

De aftrekbeperking is alleen van toepassing als een aan- of verkoop van een deelneming slaagt. Dit betekent dus dat altijd pas achteraf duidelijk is of kosten onder de aftrekbeperking vallen. Zolang het onzeker is of een aan- of verkoop doorgaat moeten de kosten geactiveerd worden op de fiscale balans als een zogenaamde ‘transitorische actiefpost’ en zijn de kosten dus niet aftrekbaar. Let op: hier kan een verschil ontstaan tussen de fiscale balans en de commerciële balans (jaarrekening). Het is daarom belangrijk om de kosten goed te categoriseren.

Wanneer de aan- of verkoop lukt, dan zijn deze kosten niet aftrekbaar (bij een aankoop worden deze onderdeel van de verkrijgingsprijs van de deelneming). Onder omstandigheden zijn de kosten bij een latere liquidatie van de deelneming alsnog aftrekbaar. Mocht de aan- of verkoop niet doorgaan, dan zijn de kosten alsnog aftrekbaar voor de vennootschapsbelasting. Tot slot kan het ook voorkomen dat een transactie in eerste instantie ‘afketst’, maar later alsnog wordt voltooid. De eerder gemaakte kosten zijn in dat geval alsnog niet aftrekbaar voor zover de kosten ook gemaakt zouden zijn bij de latere geslaagde transactie.

Uit het bovenstaande volgt al dat het tijdig in kaart brengen en analyseren van de kosten erg belangrijk is. Bespreek zo nodig met uw accountant en belastingadviseur of er aandachtspunten zijn, en hoe de kosten fiscaal behandeld zullen worden.

Financieringskosten

Als de aankoop van een deelneming door middel van een lening wordt gefinancierd, dan worden financieringskosten overigens niet aangemerkt als aankoopkosten en zijn deze in beginsel dus aftrekbaar. De afsluitprovisie voor het aangaan van een lening is bijvoorbeeld aftrekbaar (direct of verspreid over de looptijd van de lening). Ook wanneer de financier een due diligence-onderzoek vereist voor het aangaan van de financiering, dan zijn deze kosten aftrekbaar. De rente op een lening voor de aankoop van een deelneming kan overigens wel in aftrek beperkt zijn op grond van specifieke renteaftrekbeperkingen.

Aandachtspunten en opvolging

Het is aan de belastingplichtige om aannemelijk te maken dat kosten aftrekbaar zijn. Administreer daarom goed welke kosten op een bepaalde transactie zien, zodat u scherp houdt of er aftrekbeperkingen spelen. Bespreek bij voorkeur vooraf met uw adviseur welke specifieke aandachtspunten uw fiscale positie kunnen beïnvloeden. Onze adviseurs zijn u hierbij graag van dienst.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.