Bedrijfsopvolgingsregeling: versobering of afschaffing op komst?

De BOR in een notendop

Schenking of vererving van een onderneming (veelal binnen de familiesfeer) leidt tot heffing van inkomstenbelasting bij de schenker of erflater en tot heffing van schenk- of erfbelasting bij de verkrijger. De BOR zorgt vrij vertaald voor twee zaken, namelijk voor uitstel van heffing van inkomstenbelasting en voor afstel van heffing van schenk- en erfbelasting mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. We lichten eerst de heffingsmomenten toe.

Afrekening inkomstenbelasting

Allereerst is er een afrekening in de inkomstenbelasting (IB). Als sprake is van een IB-onderneming, dan wordt tegen het progressieve box 1-tarief afgerekend over de stakingswinst (dit is de waarde in het economische verkeer van de onderneming minus de fiscale boekwaarde). Als de onderneming in de vorm van een besloten vennootschap (BV) wordt gedreven, kan sprake zijn van een aanmerkelijk belang (kortgezegd: bij een bezit van 5% of meer van de aandelen van de onderneming). De schenker of erflater moet dan in box 2 tegen een tarief van 26,9% (2022) afrekenen over het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de huidige waarde van de aandelen.

Afrekening erf- of schenkbelasting

Ten tweede is er een afrekenmoment bij (gedeeltelijke) schenking of vererving. Als (een deel van) de onderneming vererft of wordt geschonken, is de erfgenaam of begiftigde erf of schenkbelasting verschuldigd. Het tarief kan oplopen tot 40% (2022).

Faciliteiten BOR

Om te voorkomen dat de partijen in acute liquiditeitsproblemen komen, en mogelijk gedwongen zijn om de onderneming de verkopen of liquideren in plaats van deze voort te zetten, kennen we de BOR.
Onder bepaalde voorwaarden (waaronder de ondernemingseis, bezitseis en voortzettingseis) kan bij toepassing van de BOR gebruikgemaakt worden van een 100%-vrijstelling in de erf- en schenkbelasting tot ruim € 1 miljoen aan ondernemingsvermogen. Voor het meerdere geldt een vrijstelling van 83%.

Daarnaast kan in de IB-sfeer een doorschuifregeling worden toegepast. In dat geval schuift de inkomstenbelastingclaim van de erflater of schenker door naar de verkrijger.

Vereisten, voorwaarden en voorbereiding

De voorwaarden (waaronder de ondernemingseis, bezitseis en voortzettingseis) en formele vereisten voor het toepassen van de BOR kunnen ingewikkeld zijn. Laat u hierover goed informeren door uw adviseur.
Het is belangrijk om op te merken dat er in bepaalde gevallen ‘termijnen vooraf’ gelden, waarbij dus al vóór de overdracht actie nodig is. Een goed begin is, zeker bij de BOR, het halve werk.

Wijzigingen op komst: versobering of zelfs afschaffing BOR?

Staatssecretaris Van Rij heeft de Tweede Kamer op 3 juni 2022 laten weten dat deze kabinetsperiode wordt gekeken “hoe de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten kunnen worden verbeterd en oneigenlijk gebruik van de regeling kan worden tegengegaan, zodat de regeling wordt gebruikt waarvoor deze bedoeld is. Het kabinet zal hier op Prinsjesdag over rapporteren.”. De staatssecretaris verwijst hierbij naar een evaluatie van het Centraal Planbureau (CPB).

In het genoemde CPB-rapport van april 2022, heeft het CPB geconcludeerd dat de BOR wel doeltreffend is, maar niet doelmatig. Volgens het CPB zijn er bij driekwart van de overdrachten voldoende liquide middelen aanwezig om de verschuldigde belasting direct te betalen, zonder dat de continuïteit of liquiditeit in gevaar komt.

Op 7 juni 2022 hebben de PvdA en GroenLinks bovendien een initiatiefwetsvoorstel ingediend waarin een verregaande versobering van de BOR wordt voorgesteld.

De (maatschappelijke) druk om de BOR te versoberen, neemt dus toe.

De toekomst van de BOR

Op dit moment is nog niet bekend wanneer en in welke vorm eventuele aanpassingen aan (lees: versoberingen van) de BOR ingevoerd zullen worden. Naar verwachting valt er op Prinsjesdag (20 september 2022) meer over te zeggen.
Overweegt u uw bedrijf over te dragen, zit u al in een bedrijfsopvolgingstraject, of heeft u vragen over de kansen en mogelijkheden? Onze adviseurs bespreken graag hoe wij u van dienst kunnen zijn.

Let op: de genoemde wijzigingen zijn nog niet definitief, en de geschetste verwachtingen zijn aan verandering onderhevig. De bijbehorende wetsvoorstellen zijn nog niet gepubliceerd, en alle plannen kunnen nog gewijzigd worden aan de hand van de parlementair debatten in het najaar.

Dit bericht is meer dan zes maanden geleden gepubliceerd. Omdat wet- en regelgeving continu in beweging is, raden wij u aan met uw Baker Tilly adviseur te bespreken of de informatie in dit bericht actueel is en gevolgen heeft (of mogelijkheden biedt) voor uw situatie. Uw adviseur praat u graag bij over de laatste stand van zaken.