De bedrijfsopvolgingsregeling in een notendop

Er komt een moment waarop u als ondernemer gaat nadenken over uw opvolging. Een grote stap, waar veel bij komt kijken. Wie wordt bijvoorbeeld uw opvolger? Uw kinderen? Of toch een getalenteerde werknemer? Welke belastinggevolgen heeft de overdracht? En op welke fiscale faciliteiten kunt u een beroep doen? Elke keuze vereist een eigen plan, waarbij ook juridische en fiscale aspecten een belangrijke rol spelen. In dit artikel bespreken we een aantal aandachtspunten bij de voorbereiding op uw bedrijfsopvolging.

Wat is bedrijfsopvolging?

Bij familiebedrijven zien wij vaak dat de onderneming overgaat op de volgende generatie. Dat kan dan bijvoorbeeld gaan om de kinderen van de ondernemer, of andere familieleden. Soms wordt een werknemer als opvolger gekozen. Het is hierbij belangrijk om op tijd helder te hebben wie uw opvolger wordt: vaak is vanuit fiscaal perspectief enige voorbereiding nodig om gebruik te kunnen maken van bepaalde fiscale faciliteiten. In elk geval wilt u helder hebben dat alle neuzen dezelfde kant op staan.

Fiscale gevolgen overdracht: afrekening in de inkomstenbelasting

Normaliter is er bij de verkoop of overdracht van een onderneming belasting verschuldigd. Wanneer een aanmerkelijkbelanghouder zijn aandelen verkoopt, is inkomstenbelasting verschuldigd in box 2 (inkomen uit aanmerkelijk belang). Zonder toepassing van de fiscale faciliteiten geldt dit ook bij een overdracht door schenking en een (fictieve) overdracht door vererving.

Het gaat dan om een heffing op de meerwaarde (kortgezegd het verschil tussen de historische verkrijgingsprijs van de aandelen en de daadwerkelijke waarde in het economisch verkeer). In 2023 is hierover 26,9% belasting verschuldigd. Op basis van de op Prinsjesdag gepresenteerde wetsvoorstellen stijgt het tarief in 2024, waarbij bovendien sprake zal zijn van 2 tariefschijven.

Fiscale gevolgen schenking of vererving: ook belasting verschuldigd

Bij overdracht aan kinderen of familieleden kan sprake zijn van een schenking. Bijvoorbeeld omdat u de aandelen in het bedrijf om niet (gratis), of tegen een lagere prijs overdraagt. Normaliter moet de verkrijger (in dit geval: de opvolger) bij dit soort ‘bevoordeling’ schenkbelasting betalen over het verschil tussen de waarde in het economisch verkeer (WEV) van de aandelen, en de daadwerkelijk betaalde prijs. Afhankelijk van de waarde en de band tussen schenker en verkrijger, kan de heffing oplopen tot een percentage van 40% (2023). Ook wanneer aandelen door vererving overgaan op de volgende generatie, is belasting verschuldigd.

Fiscale faciliteiten: geen, minder of later belasting verschuldigd

De combinatie van de inkomstenbelasting en de schenk- en erfbelasting betekent dat het erg kostbaar zou kunnen zijn om een onderneming over te dragen aan de volgende generatie. Mede om te voorkomen dat de fiscale afrekening ten koste van de continuïteit van de onderneming zou gaan, is daarom een aantal fiscale faciliteiten in het leven geroepen: de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenk- en erfbelasting, en de doorschuifregeling in de inkomstenbelasting.

Bedrijfsopvolgingsregeling op hoofdlijnen

De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) kan van toepassing zijn bij vererving of schenking van een (deel van) de waarde van de onderneming. Onder de BOR kan een vrijstelling gelden voor de Successiewet, waardoor kortgezegd geen of minder schenk- of erfbelasting verschuldigd is. Deze regeling ziet in principe alleen op het ondernemingsvermogen: over beleggingsvermogen moet over het algemeen ‘gewoon’ belasting betaald worden. De achterliggende gedachte daarbij is dat het de continuïteit van de onderneming niet schaadt als dit vermogen uitgekeerd moet worden om de belastingschuld mee te betalen.

De doorschuifregeling voor aanmerkelijkbelanghouders

De doorschuifregeling (DSR) zorgt er onder voorwaarden voor dat er bij overdracht van de aandelen geen box 2-heffing plaatsvindt bij de vervreemder. In plaats daarvan schuift de originele verkrijgingsprijs van de aandelen door naar de verkrijger. Mocht de volgende generatie de aandelen alsnog verkopen, betalen zij de belasting over de meerwaarde die is ontstaan in de tijd dat de vervreemder de aandelen in bezit had én die in hun eigen tijd. De belastingclaim op de aandelen schuift dus door.

Wanneer voldaan is aan de strikte voorwaarden voor de DSR is deze zowel bij schenking als bij vererving van toepassing.

De bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuifregeling: Veranderingen op komst

De afgelopen jaren is regelmatig geprocedeerd over de praktische toepassing van de BOR en de DSR. Veelal ging de discussie over vastgoed, waarderingsproblematiek en de kwalificatie als ondernemings- of beleggingsvermogen. Bovendien zijn op Prinsjesdag flinke veranderingen aangekondigd op het vlak van de bedrijfsopvolgingsregeling en de heffing bij aanmerkelijkbelanghouders.

Dit is het moment om over uw bedrijfsopvolging na te denken

Er is dus veel beweging op het vlak van deze wetgeving. Hoewel het er niet op lijkt dat de bedrijfsopvolgingsregelingen op korte termijn worden afgeschaft, is het mogelijk dat de voorwaarden van de regelingen in de nabije toekomst zullen worden aangescherpt. Een goed moment om eens stil te staan bij uw toekomstplannen. Bij Baker Tilly hebben wij alle expertise in huis om u hierbij te ondersteunen. Van de eerste gesprekken met potentiële opvolgers, waarderingskwesties en het in kaart brengen van de opties tot het opstellen van de noodzakelijke overeenkomsten, het afstemmen van de bedrijfsopvolging en het begeleiden van allerhande praktische zaken: onze adviseurs helpen u graag.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.