Managementparticipaties: de lucratiefbelangregeling en andere fiscale aandachtspunten

Managementparticipaties bieden een goede manier om het management en key medewerkers aan uw onderneming te binden en hen te motiveren om langdurige aandeelhouderswaardecreatie na te streven. Er zijn verschillende manieren waarop managementparticipaties vorm kunnen krijgen. Naast de praktische en juridische zaken, spelen ook de fiscale aspecten een belangrijke rol. Het vaststellen van de fiscale gevolgen en hierover afstemming zoeken met de Belastingdienst is daarom een waardevolle stap in het proces. Waar moet u hierbij aan denken? Wij lichten het toe.

Reguliere participaties en aandelenbelangen: box 2 of box 3

Normaliter is een aandelenbelang in de inkomstenbelasting belast in box 2 of box 3. Bij een (direct of indirect) aandelenbelang van meer dan 5% betaalt de aandeelhouder 26,9% (2023) inkomstenbelasting in box 2, geheven over de daadwerkelijk ontvangen voordelen (dividenden en vervreemdingswinst). Bij een kleiner aandelenbelang zullen de aandelen meestal in box 3 aan een belastingdruk van ca. 1,97% onderworpen zijn, jaarlijks berekend over de waarde van de aandelen.

Kwalificatie door de Belastingdienst

Bij managementparticipaties kan de fiscale kwalificatie iets ingewikkeld zijn. Zeker wanneer sprake is van een zogenoemde hefboomwerking, of een verschil tussen de waarde van de participatie en de prijs die het management hiervoor betaalt. De Belastingdienst kan bijvoorbeeld het standpunt innemen dat sprake is van een bevoordeling (loon) voor de deelnemende werknemers, of dat sprake is van een lucratief belang. Zulke kwalificatieverschillen kunnen flinke fiscale gevolgen hebben, omdat de heffing over de voordelen van box 2 of box 3 verschuift naar box 1, waar de belastingheffing op kan lopen tot wel 49,5% (2023). Het verdient daarom de voorkeur om de fiscale aspecten in een vroeg stadium te analyseren en vooraf overleg te voeren met de Belastingdienst. Aan de hand van de feiten en waardeprognoses kunnen vaak afspraken gemaakt worden over de fiscale behandeling van de managementparticipaties.

Loon: voordeel uit hoofde van dienstbetrekking

Als het management gaat participeren in de onderneming, dan kan sprake zijn van een voordeel uit hoofde van de dienstbetrekking. Dit zal al snel het geval zijn als de waarde van de participatie hoger is dan het bedrag dan het management voor deze participatie betaalt, of wanneer het rendement op de managementparticipaties feitelijk hoger is dan het rendement op reguliere aandelen. Kortgezegd moet de onderneming dan loonheffingen inhouden over het voordeel en is het management tot 49,5% (2023) inkomstenbelasting verschuldigd. Onze Employment Advisory experts lichten de loonheffingsgevolgen en aandachtspunten bij managementparticipaties nader toe in dit artikel.

Lucratief belang

Vaak wordt bij managementparticipaties gewerkt met verschillende soortaandelen, of met aandelen die via een stichting administratiekantoor (STAK) of een aparte management-BV worden gehouden. Hiermee kunnen bijvoorbeeld zeggenschap, winstrechten of in te brengen kapitaal anders worden vormgegeven dan wanneer het management direct reguliere aandelen in de onderneming verkrijgt.

Een zeer belangrijk aandachtspunt bij de juridische vormgeving van de participatie is de fiscale lucratiefbelangregeling. Hiervan kan kortgezegd sprake zijn als het management de aandelen (mede) als beloning verkrijgt voor hun (toekomstige) werkzaamheden en er sprake is van een bepaalde hefboomwerking waardoor het rendement op de managementaandelen (potentieel) hoger is dan het rendement op de reguliere aandelen.

Voor zover sprake is van een lucratief belang worden de winsten – dividenden, maar ook verkoopwinsten – belast in box 1 van de inkomstenbelasting. Zonder een juiste structurering én uitvoering van de managementparticipatie kan de belastingdruk over lucratieve belangen daardoor oplopen tot wel 49,5% (2023). Dit drukt het effectieve rendement dat het management ontvangt. Het is dus van belang om voorafgaand aan de participatie uitgebreid stil te staan bij de wijze van structurering, en de fiscale gevolgen. Zo krijgen alle betrokkenen scherp voor ogen welke belasting op hun rendement zal drukken, en voorkomt u verrassingen of teleurstelling bij het management.

Overige aandachtspunten

Het is vaak mogelijk om de fiscale gevolgen van de managementparticipaties van tevoren af te stemmen met de Belastingdienst, waarbij op basis van onder andere de waarderingen, de envy ratio en de hefboom kan worden bepaald of sprake is van een lucratief belang en hoe de fiscale afwikkeling daarvan plaatsvindt.

Daarnaast is afstemming nuttig om vast te stellen welke kosten met betrekking tot de managementparticipaties op het niveau van de onderneming aftrekbaar zijn. In de vennootschapsbelasting is namelijk een aftrekbeperking opgenomen voor uitreiking of toekenning van aandelen in het kapitaal van de vennootschap. Deze beperking is ook van toepassing bij toekenning of uitreiking van aandelen in een verbonden lichaam en kan daarom een rol spelen bij managementparticipaties.

Meer weten? Onze adviseurs denken graag met u mee!

Onze belastingadviseurs begeleiden samen met onze Employment Advisory en Legal Advisory specialisten investeerders én management bij de structurering en vastlegging van managementparticipaties. Onze gespecialiseerde adviseurs begeleiden het traject van A tot Z. Van de eerste brainstormsessies en afstemming tot de implementatie en uitvoering. Zo zorgen wij dat u alle opties, mogelijkheden en gevolgen scherp voor ogen heeft en daarmee weloverwogen een goede keuze kunt maken.

Wilt u meer weten over managementparticipaties, aandeelhouderswaardecreatie en onze full-service dienstverlening? Onze experts bespreken de juridische en fiscale mogelijkheden en aandachtspunten graag met u.

Wet- en regelgeving op dit gebied kan onderhevig zijn aan verandering. Wij raden u aan om met uw Baker Tilly adviseur te overleggen over de impact hiervan.